Prestaties boosten

Home » Sport » Prestaties boosten

Adempatroon en sportprestaties boosten

We gebruiken zowel de ademhaling als andere lichamelijke oefeningen en een mentale training om de prestaties te boosten. Hieronder beschrijven we waarom het optrainen van de ademhaling een effect kan hebben op sportprestaties. Voor onze training kunnen we gebruik maken van hartvariabiliteit als biofeedback tool om het effect van onze training te meten.

Hoe kan het optrainen van de ademhaling zorgen voor betere sportprestaties?

  • Inspanningen voelen minder zwaar als de ademfrequentie afneemt  (RPE)
  • Er vloeit meer bloed en meer zuurstof naar de spieren (respiratoire metabole reflex)
  • De rode bloedcellen  leveren meer zuurstof aan de werkende spieren (Bohr effect)
  • Betere slaapkwaliteit en betere recuperatie na trainingen via biofeedback training (HRV)
  • Betere lichaamshouding en core stability
  • Mentale capaciteiten versterken
Retrain Your Breath

Hoe we via het optrainen van de ademhaling en/of een mentale training sportprestaties een boost kunnen geven wordt in de onderstaande tekst uitgelegd. Hoewel het adempatroon een zeer waardevolle parameter is wordt deze in de gezondheidszorg en in de sportcoaching bijna volledig genegeerd. Daarom is de kennis en de unieke expertise van gespecialiseerde trainers of kinesitherapeuten essentieel in het onderzoeken, optrainen (en behandelen) van een adempatroon om sportprestaties te boosten. Het adempatroon hangt heel nauw samen met het niveau van sportprestaties en heeft ook een belangrijke relatie met eventuele lichamelijke en mentale last. Zo bepaalt het adempatroon bijvoorbeeld hoe zwaar een inspanning voelt en hoe goed de armen en benen een inspanning kunnen volhouden.  We beschrijven deze fenomenen aan de hand van het artikel van Nicolo et al. Respiratory frequency during exercise: The neglected physiological measure. (2017) en de tekst van CliftonSmith T. Breathing pattern disorders and physiotherapy: inspiration of our profession. (2011)

Ademfrequentie en de zwaarte van een inspanning (RPE).

Als we een inspanning leveren dan gaan we meer lucht in en uitademen. We doen dit omdat we door de inspanning meer energie moeten leveren. Onze spieren hebben zuurstof nodig om deze prestaties te kunnen leveren en het koolzuurgas dat ze produceren moet door de longen uit het lichaam worden geblazen. Om meer lucht in en uit te ademen gaan de longen eerst dieper in en uit ademen (TV) maw ons teugvolume neemt toe. Pas na een tijdje gaan de longen sneller ademen of maw onze ademfrequentie (Bfr) neemt toe. De verhouding tussen TV en Bfr is een erg belangrijke factor in de algemene gezondheid maar zeker ook in de sport zowel op lichamelijk als op mentaal niveau. 

In de studie van Nicolo (2017) wordt aangetoond dat de ademfrequentie heel nauw samenhangt met de mate waarin de inspanning als zwaar ervaren wordt (RPE). Met andere woorden, hoe sneller we ademen hoe zwaarder een inspanning voelt, zowel fysiek als mentaal. Door de ademhaling op te trainen kunnen we het teugvolume optimaliseren waardoor de ademfrequentie zal afnemen en als de ademfrequentie afneemt dan zal een inspanning minder zwaar aanvoelen.

Respiratoire metabole reflex

Door een te snelle toename van de ademfrequentie ontstaat een minder efficiënt adempatroon. Een hogere ademfrequentie zorgt voor een toename van de dode ruimte ventilatie en een afname van de ventilatie ter hoogte van de longblaasjes. Het kost dus meer moeite om het bloed van voldoende zuurstof te voorzien. Dit ongunstig adempatroon zorgt ervoor dat het ademsysteem harder moet werken (WOB) en meer zuurstof verbruikt. De zuurstof die het ademsysteem gebruikt wordt gestolen van de arm- en beenspieren (respiratoire metabole reflex).

Ademhaling en mentale capaciteiten

Deze respiratoire metabole reflex zorgt via het autonoom zenuwstelsel (ANS) voor een vernauwing van de bloedvaatjes in de benen. Hierdoor stroomt er minder bloed en minder zuurstof naar de arm- en beenspieren waardoor vermoeidheid ontstaat. Deze te snel optredende vermoeidheid zorgt voor mindere goede prestaties en rechtstreeks en onrechtstreeks voor een belangrijke mentale last.

Retrain Your Breath

De mentale last op zich geeft weer een toename van de ademfrequentie zodat hier een vicieuze cirkel ontstaat. Als dit adempatroon een gewoonte wordt dan ontstaat er uiteindelijk een disfunctioneel adempatroon (DBP). Daarnaast spelen de ademhalingsspieren een essentiële rol in de lichaamshouding en in de stabiliteit van het lichaam.

Ademhaling en zuurstof transport spieren Bohr effect

Ons adempatroon bepaald de concentratie aan CO2 dat door de longen wordt uitgeblazen of de concentratie CO2 die in het lichaam blijft. In principe blijft deze concentratie constant. Toch zien we vaak subtiele afwijkingen die belangrijk genoeg zijn om klachten te veroorzaken. Een van die klachten is de verminderde afgifte van zuurstof aan de spieren. Door een iets lagere CO2 concentratie in het bloed gaan de rode bloedcellen geneigd zijn om de zuurstof moleculen langer vast te houden. Als deze O2 moleculen aan de rode bloedcellen blijven kleven dan komen deze niet ter beschikking van de spieren waardoor de spieren minder efficiënt zullen werken. 

Ademhaling, slaap en recuperatie

Ademhalingsoefeningen hebben een zeer duidelijk effect op slaapkwaliteit, inslapen en doorslapen. Daarnaast geven dergelijke ademhalingsoefeningen een mooi effect op ons autonoom zenuwstelsel. De werking van het autonoom zenuwstelsel wordt weergegeven via de hartvariabiliteit (HRV). Hartvariabiliteit is een erg populaire parameter geworden in de sport omdat het informatie geeft over de toestand van het lichaam en geest. HRV wordt in de sport gebruikt om de recuperatie van een sporter in te schatten of om trainingsbelasting te bepalen. In onze trainingsmethode maken we soms gebruik van HRV biofeedback om het effect van onze oefeningen op het autonoom zenuwstelsel in te schatten. Zo kunnen we inschatten in welke mate onze oefeningen impact hebben op de HRV, mentale toestand, recuperatie en herstel. 

Ademhaling en core stability

De ademhalingsspieren en dan voornamelijk het middenrif spelen een essentiële rol in de lichaamshouding en in de stabiliteit van het lichaam.

Enerzijds kan het middenrif door zijn aanhechting aan de lage rug en middenrug een rol spelen in last of pijn ter hoogte van de onderrug, de middenrug en de nek. Anderzijds is er een harmonische samenwerking tussen het middenrif, en stabiliserende spieren zoals de m. multifidus, m. transversus, bekkenbodemspieren. De werking van het middenrif zal ook de drukverandering in de buik en de borstkas bepalen wat enerzijds stabiliteit kan verzekeren, maar anderzijds ook last kan veroorzaken indien deze druk veranderingen niet goed geregeld worden. 

Boek een traject om jouw prestaties te boosten